Werken onder de Omgevingswet

Herken je één van de volgende ‘struikelblokken’?

• Tijdens het oefenen met een omgevingstafel bleek het toch nog wel lastig om goed samen te werken. Hoe kunnen we nu echt gezamenlijk werken aan het beste besluit voor iedereen?
• We werken aan onze omgevingsvisie, maar dat gaat nog te weinig integraal. Hoe gaan we van het samenbrengen van sectoraal beleid naar echt integrale, werkbare en gedragen opgaven?
• De samenwerking met mijn ketenpartners is nog een zoektocht. Hoe en wanneer betrek ik ze nou het beste?
• Mijn gemeenteraad stoeit met zijn nieuwe rol. Hoe kan ik de raad ondersteunen?

Heel herkenbaar en allemaal vragen die samenhangen met het werken onder de Omgevingswet. Een nieuwe manier van werken leer je niet in één dag aan. Terwijl wij de Omgevingswet, en het werken in de geest daarvan, voor 80% zien als een verandering in cultuur en werkwijze en voor slechts 20% als verandering van regelgeving. We hebben bovenstaande vragen in een aantal gemeenten aangegrepen om een veranderbeweging in gang te zetten. Daarbij hebben we de ontwikkeling ingezet naar een organisatie waar ontwikkelen, leren en mogen experimenteren er helemaal bij horen. De beste voorbereiding op de komst van de Omgevingswet is een combinatie van inhoudelijke kennis én vaardigheden: je zorgt dat je het nieuwe instrumentarium in de vingers krijgt (oefenen door te doen, doen, doen) en kijkt waar dit tot een betere samenwerking leidt. Werken met nieuwe instrumenten als de omgevingsvisie of het omgevingsplan is concreet en de manier van produceren maakt het tastbaar en integraal. Doe je dit met elkaar doorlopend succesvol? Dan vormen de instrumenten van de Omgevingswet een mooi vliegwiel voor organisatieontwikkeling en sluiten ze aan op de bredere organisatieontwikkeling waar jouw gemeente al mee bezig was. 

Benieuwd hoe we dat doen? Wij hanteren bij het in gang zetten van een veranderbeweging altijd twee belangrijke uitgangspunten. Deze zitten in ons DNA. Op basis hiervan werken we samen met jullie aan een aanpak op maat, stellen we ons team samen en houden we onszelf scherp gedurende de uitvoering.

1. De verandering is voor iedereen anders
Veranderen gaat niet volgens het principe van one-size-fits-all.  Voor iedereen binnen je gemeentelijke organisatie zorgt de Omgevingswet voor een andere verandering in de dagelijkse praktijk en ligt de focus van de veranderbeweging ergens anders. Wij ontwikkelen leer- en ontwikkeltrajecten op maat die aansluiten bij de organisatie, bij de specifieke verandering per groep en bij het individu. Bij de organisatie door aan te sluiten bij de lopende ontwikkelingen, bij de doelgroep door te focussen op de beweging die zij in hun functie gaan doormaken (zie schema) en bij het individu door altijd aandacht te besteden aan een individuele leervraag. We zetten combinaties van interventies in die alle niveaus vastpakken, zoals actieonderzoek, intervisie, inhoudelijke trainingen en leiderschapstrainingen die gaan over houding, cultuur en competenties. Om effectief te leren werken we met een breed palet aan interventies. 

2. Veranderen heeft een harde en een zachte kant
De Omgevingswet vraagt aandacht voor de wijze waarop er binnen jouw organisatie wordt samengewerkt.  In onze ogen heeft elke samenwerking twee kanten: een harde en een zachte kant. De harde kant gaat over formele werkwijzen, overlegstructuren, afstemmingsmomenten en dergelijke. De zachte kant gaat over de houding en het gedrag dat daarbij hoort. Het een kan niet zonder het ander. We zien processen en procedures als middel, niet als doel op zich. Zo kan een omgevingstafel kan alleen maar succesvol zijn als daar ook passend gedrag bij komt. Andersom geloven we dat (nieuwe) processen en procedures noodzakelijk zijn voor de verankering van nieuw gedrag.  Daarom besteden we in onze leer- en ontwikkeltrajecten aandacht aan beide. Een module bestaat bijvoorbeeld voor een dagdeel uit inhoud en voor een dagdeel uit oefenen met nieuw gedrag en het bespreekbaar maken van ‘de onderstroom’. In onze leertrajecten ondersteunen we de activiteiten die nodig zijn om de leer- en ontwikkeldoelen in te bedden in de organisatie. Bijvoorbeeld door met een MT de nieuwe competenties in een verantwoordingscyclus te verwerken, of door samen aan de slag te gaan met het ontwikkelen en verankeren van opgavegericht werken in de governance. Onze trainersduo’s bestaan altijd uit een inhoudelijke trainer en een trainer die gespecialiseerd is in houding en gedrag. In een schema ziet dit er als volgt uit: